Ένας Παρθένος Παράδεισος στην Ελλάδα

Η Μαγεία του Πινόβου

Το Πίνοβο αποτελεί τον ορισμό του “Αετόμορφου βουνού” και είναι μία από τις πιο απομονωμένες και προστατευμένες περιοχές της Ελλάδας!
Ένας πραγματικός επίγειος παράδεισος για τη φύση και τη βιοποικιλότητα που προσφέρεται για κάθε είδους ορεινή δραστηριότητα!

Το μεγάλο ορεινό συγκρότημα Πίνοβο(ν) – Τζένα εκτείνεται στη Β-ΒΑ πλευρά του Ν. Πέλλης και στα σύνορα με το κράτος των Σκοπίων-Βόρεια Μακεδονία (F.Y.R.O.M.). Στα δυτικά χωρίζεται από το μεγάλο ορεινό συγκρότημα του Βόρα με τον αυχένα Πούλοβετς (1.160μ.), απ’ όπου αρχίζουν τα αντίθετης ροής ρέματα Ραζντένσκα των Σκοπίων και Χείμαρρος ή Πορόϊ, που καταλήγει στην πεδιάδα της Αλμωπίας ή Αριδαίας (Μεγάλης Καρατζόβας ή Μογλενών/Βλαχομογλενών ή κοιλάδα ποταμού Μογλενίτσα). Στα ανατολικά χωρίζεται από τον ορεινό όγκο του Σκρά με την κοιλάδα της Περίκλειας και το διάσελο (820μ.) στη μεθοριακή γραμμή (Πυραμίδα 87). Το τμήμα του συγκροτήματος προς την πλευρά των Σκοπίων, όπου και οι χαμηλότερες κορυφές του, αναγράφεται Blatek (J. Perthes 1912) ή Κοζτούφ (Γ.Υ.Σ. 1938, 1947) ή Κόζιουφ (Γ.Υ.Σ. 1959, 1970). Οι νέοι χάρτες της Γ.Υ.Σ. (1:50.000) αναγράφουν λανθασμένα ως Βόρα και το συγκρότημα Πίνοβου – Τζένας, που σωστά οι παλαιότεροι χάρτες της, αλλά και οι νέοι χάρτες της (1:250.000 & 1:500.000) δεν το εντάσσουν στο συγκρότημα του Βόρα και το θεωρούν ανεξάρτητο (ανώνυμο όμως).

 Αποτελείται από δύο χακτηριστικούς σχηματισμούς της Τζένας στα Α-ΒΑ και του Πίνοβου στα Δ-ΝΔ που χωρίζονται με το ρέμα Καθαρό, τη ράχη-υδροκρίτη των συνόρων (1.780μ. – Πυραμίδα 96) και το ρέμα Στάρα των Σκοπίων. Επειδή από τους ντόπιους θεωρούνται ξεχωριστά βουνά και πράγματι η ονομασία Πίνοβο δεν είναι δυνατόν να περιλαμβάνει και τη Τζένα ή και αντίστροφα, εξετάζουμε το συγκρότημα και σε σχέση με το αντίστοιχο τμήμα του γειτονικού κράτους, ως δύο ανεξάρτητους ορεινούς όγκους, όπως χαρτογραφικά, ονοματολογικά και οπτικά είναι, δηλ. Πίνοβο και Τζένα.

Η ονομασία Πίνοβο για το συγκρότημα ή τον ψηλότερο σχηματισμό του, εκτός από τους ντόπιους, αναφέρεται στους παλιούς χάρτες της Γ.Υ.Σ. (1938, 1947, 1959) και της Ε.Σ.Υ.Ε. (1963, 1983), καθώς και στους γεωλογικούς του K. Osswald (1929) και του J. Mercier (1965), ενώ οι σημερινοί χάρτες της Γ.Υ.Σ. (1970) το αναγράφουν Κορφούλα!

Τα πετρώματα του συγκροτήματος είναι ηφαιστειακά και ασβεστόλιθοι.

Το Πίνοβο, που είναι κατάφυτο από οξυές, μαυρόπευκα κ.ά. είδη, έχει ενταχθεί στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 (1240002) και έχει χαρακτηριστεί ως σημαντική περιοχή για τα πουλιά (038).

Τα πυκνά δάση οξυάς και πεύκης που φτάνουν ως και τα 1.800 μ., τα οποία έχουμε την τύχη να απολαύσουμε κατά τη διάρκεια της ανάβασής μας. Από τα 1.800 μ. και πάνω κυριαρχεί η αλπική βλάστηση.

Επίσης μία άλλη περιοχή παρθένου δάσους οξυάς (33 στρεμμάτων) στο δασικό σύμπλεγμα Πευκωτού – Κ. Κορυφής, έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης (Φ.Ε.Κ. 656Δ/1986).

 

Ένας Πολύτιμος Θησαυρός Βιοποικιλότητας

Ο βιότοπος του Πίνοβου

Ο βιότοπος του Πίνοβου δεν είναι μόνο ένα φυσικό καταφύγιο, αλλά και ένα σύνθετο οικολογικό σύστημα. Οι διαφορετικές ζώνες βλάστησης δημιουργούν ποικιλία μικροκλιμάτων και οικοτόπων που φιλοξενούν μια πληθώρα ειδών.
Τα πυκνά δάση προσφέρουν καταφύγιο για πολλά είδη πουλιών και μικρών θηλαστικών, ενώ οι ανοιχτές εκτάσεις με λιβάδια είναι το σπίτι μεγάλων θηλαστικών όπως τα αγριόγιδα.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ των φυτών και των ζώων είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της υγείας του οικοσυστήματος.
Τα φυτοφάγα, όπως τα αγριόγιδο και τα ζαρκάδια, παίζουν ζωτικό ρόλο στη διάδοση σπόρων και στη διαχείριση των φυτικών κοινοτήτων, ενώ τα σαρκοφάγα βοηθούν στη ρύθμιση των πληθυσμών των άλλων ειδών.
Οι οικολογικές σχέσεις και οι φυσικές διεργασίες συμβάλλουν στη διατήρηση της βιοποικιλότητας του Πίνοβου.

Πανίδα του βουνού:  Η περιοχή αποτελεί καταφύγιο για έναν πολύ μικρό πληθυσμό αγριόγιδων (11-13 ζώα, καταμέτρηση Σ.Α.Π 2024), για την καφέ αρκούδα και τον λύκο. Ενώ με λίγη τύχη μπορεί κανείς να συναντήσει ζαρκάδια,αγριόχοιρους, λαγούς, αλεπούδες, αγριόγατες, ασβούς, νυφίτσες, κουνάβια κ.α.

Πτηνά του βουνού: Επιπροσθέτως,στο όρος Πίνοβο και την ευρύτερη περιοχή παρατηρούνται περισσότερα από 250 είδη προστατευόμενων πουλιών (Άρθρο δασάρχη Νίκου Μέντη, περιοδικό Ελληνικό Πανόραμα 1), ενώ παρατηρούνται σπάνια και υπό εξαφάνιση είδη άγριων πτηνών που αναφέρονται στο παράρτημα I της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ, που επικαιροποιήθηκε από τη οδηγία 2009/147/ΕΟΚ όπως ,
-Αετογερακίνα (Βuteo rufinus),
-Χρυσογέρακο (Falco biarmicus) Κινδυνεύον,
-Ασπροπάρης(Nerophron percnopterus) Κρισίμως Κινδυνεύον,
-Τσίφτης (Milvus migrans) Kρισίμως Κινδυνεύον,
-Γυπαετός (Gypaetus barbatus)Κρισίμως Κινδυνεύον,
-Όρνιο (Gyps fulvus) Κρισίμως Κινδυνεύον,
-Φιδαετός(Circaetus gallicus) Σχεδόν Απειλούμενο,
-Κραυγαετός (Aquila pomarina)Κινδυνεύον,
-Πετρίτης (Falco peregrinus),
-Σταχτής Δρυοκολάπτης (Picus canus) Σχεδόν Απειλούμενο,
-Κοκκινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax pyrrhocorax) Κινδυνεύον κ.λ.π.
(Τα στοιχεία αναφέρονται στο έργο «Πρόγραμμα επαναξιολόγησης 69 Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας.
Σύνταξη σχεδίων δράσης για την προστασία των ειδών προτεραιότητας», που χρηματοδοτήθηκε από το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον» του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (Οκτώβριος του 2009).( Σχέδιο Δράσης για τη Ζώνη Ειδικής Προστασίας «GR1240007 Όρη Τζένα και Πίνοβο»).

Αντιμετωπίζοντας τους Κινδύνους και Ενισχύοντας την Προστασία

Προκλήσεις και Διατήρηση

Παρά την απαράμιλλη φυσική ομορφιά και σημασία του Πίνοβου, η περιοχή αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις. Η αλόγιστη ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως η λαθροθηρία τύπου “Safari” όπου κυνηγάνε τα αγριόγιδα για τρόπαιο παρά το αυστηρό νομικό καθεστώς, η αποψίλωση των δασών ,η επέκταση των οδικών δικτύων, καθώς και η υπερβόσκηση από βοειδή, απειλεί την ακεραιότητα του οικοσυστήματος. Οι κλιματικές αλλαγές προσθέτουν επιπλεόν πιέσεις, επηρεάζοντας τους φυσικούς κύκλους και τις συνθήκες διαβίωσης των ειδών που εξαρτώνται από αυτό το ευαίσθητο περιβάλλον.
Για να διατηρηθεί η μαγεία και η οικολογική ισορροπία του Πίνοβου, είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα προστασίας και αποκατάστασης.
  Ο Σύλλογος Αγριόγιδο του Πίνοβου εργάζεται για την ανάπτυξη και εφαρμογή στρατηγικών προστασίας, περιλαμβάνοντας την παρακολούθηση της περιοχής, την εκπαίδευση της κοινότητας, την συνεργασία με τις τοπικές αρχές και την συνεργασία και καθοδήγηση της επιστημονικής κοινότητας.

Περπατώντας στο Πίνοβο

Κορυφές και Διαδρομές

Κορυφή “Κορφούλα” (ή Ντοΐντιτσα – Κοντ. 1909 ή Ντοΐντεστα – Χ.Υ.Σ. 1925 ή Πίνοβο – Γ.Υ.Σ. & Ε.Σ.Υ.Ε. & βλάχικη ονομ. Ντόζντιτσα) 2.150μ. (παλ. υψόμ. 2.156μ.).
Η Γ.Υ.Σ., στη νέα εκτός χαρτών υψομέτρηση, δίνει σήμερα, άγνωστο για ποιο λόγο, υψόμετρο 2.150μ. (όπως και σε πολλές κορυφές που δίνει 5-7μ. λιγότερο).
Ψηλές κορυφές : Αγριοπλαγιά (ή Βιτλόγρικο – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.380μ., Ασπροκορφές (ή Μπαλατσούκα – Γ.Υ.Σ. 1959 ή Πυραμίδα 100) 1.846μ., Ασπροκορφή (ή Βένα Βόδα – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.432μ., Αυτί (ή Ούσιτσε – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.480μ. (κολονάκι 1.468μ.), Βισόκ Ρίντ (ή Πυραμίδα 97) 2.138μ., Βότανα (ή Λυκοβίνα – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.025μ., Βούρλο (ή Ρόγκος – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.170μ., Γιδότοπος (ή Κόζακ – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.560μ., Γυμνοκορφή (ή Γκολογκερές – Γ.Υ.Σ. 1959 ή Καλόγερος – τοπ. ονομ.) 1.837μ. (κολονάκι 1.798μ.), Δεσπότης 1.520μ., Καρανάσος 1.700μ., Καραούλι Γκολούμπατς (ή Πυραμίδα 102) 1.694μ., Καραούλι Μπλάτατς (ή Πυραμίδα 104) 1.464μ., Καραούλι Πανάγου (ή Πυραμίδα 105) 1.604μ. (κολονάκι 1.595μ.), Κόκκινα Χώματα 1.469μ., Κοκκινόχωμα (ή Τσερβένι Ζέμνι – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.760μ., Κοντορίτσα (γεωλ. χάρτ. 1965) 1.502μ., Κόπριβα (ή Βλάσοβ Γκραντ – γεωλ. χάρτ. 1931 ή Πυραμίδα 103) 1.636μ., Κουφάλα (ή Κουροβίτσα – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.673μ., Μπλάτατς 1.565μ., Μύτη (ή Τούφκτα – Γ.Υ.Σ. 1959) 2.066μ., Ντούντιτσα ή Πυραμίδα 98 (γεωλ. χάρτ. 1965) 2.050μ., Πασάς (ή Πυραμίδα 99) 1.998μ. (παλαιό 2.005μ.), Πέτρα Φιλίππου (ή Κατοφίλκο Κάμεν – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.733μ., Πετρωτή 1.485μ., Πλαγιά (ή Ντοϊντίτσα – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.800μ., Πλαγιά (ή Γκρότο – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.300μ., Πλάτωμα (ή Πλάτσα – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.360μ., Πούλοβετς 1.240μ., Πύργος (τοπ. ονομ.) 1.500μ., Σαμάρι 1.526μ., Σήκωμα (ή Ντίγκα – Γ.Υ.Σ. 1959 ή Λιασέλα – γεωλ. χάρτ. 1965) 1.565μ., Στραγκάνιτσα (γεωλ. χάρτ. 1965) 1.850μ., Στρογγύλη 1.272μ., Σφαγείο(ν) (ή Χασαπίτσα – Γ.Υ.Σ. 1959) 1.520μ. και Φιδόπετρα 1.356μ.
Χαμηλές κορυφές: Κεραυνοκορφή (ή Τρέστενικ – Γ.Υ.Σ. 1959) 928μ.
Διαδρομές: Στην ορθοπλαγιά που βρίσκεται στα Ν-ΝΑ της κορυφής έχει ανοιχθεί μία μεγάλη αναρριχητική διαδρομή το 1999, ενώ στα διάσπαρτα βράχια που βρίσκονται λίγο χαμηλότερα προς το Αετοχώρι, έχουν ανοιχθεί μικρές αναρριχητικές διαδρομές.
Ανάβαση στην κορυφή μπορεί να γίνει από τον οικισμό Αετοχώρι(ον) (παλ. ονομ. Τούσιν/Τούσιμ & τοπ. ονομ. Τούσιανη – 660μ.) σε 6 ώρες περίπου. Εάν γίνει προώθηση με αυτοκίνητο, τότε η ανάβαση μειώνεται κατά 2-3 ώρες περίπου. Eπίσης διαδρομές προς την κορυφή μπορούν να ξεκινήσουν και από το Νεοχώρι, και από την Θηριόπετρα καθώς και από το Βορεινό δια μέσω του φαραγγίου του Πευκωτού.
Το ευρωπαϊκό μονοπάτι μεγάλων αποστάσεων Ε6 ερχόμενο από τους οικισμούς Πρόμαχοι (παλ. ονομ. Μπάχοβο – 400μ.) και Γαρέφειο(ν) ή Γαρέφη/Γαρέφι (200μ.) περνά από τις νότιες υπώρειες του Πίνοβου, δηλ. από τους οικισμούς Θηριόπετρα (παλ. ονομ. Τρέστενικ – 280μ.) και Φούστανη (παλ. ονομ. Εύρωπος & τοπ. ονομ. Φούστιανη – 300μ.) και συνεχίζει για Αρχάγγελο (παλ. ονομ. Όσσιανη & τοπ. ονομ. Χώστιανη – 820μ.) – Σκρα (παλ. ονομ. Λουμνίτσα ή Λιούμνιτσα – 570μ.). * Βιβλίο: Τα Ελληνικά Βουνά του κ.Νίκου Νέζη

Ελάτε Μαζί μας

Σας καλούμε να γίνετε μέρος της προσπάθειάς μας και να συμβάλλετε στην προστασία του αγριόγιδου του Πίνοβου. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να βοηθήσετε – από τη συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις και την εγγραφή στα ετήσια πακέτα συνδρομής, μέχρι τη συνεισφορά σας στις ειδικές μας καμπάνιες.

Μαζί μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά και να διασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για το αγριόγιδο του Πίνοβου και το φυσικό μας περιβάλλον. Σας ευχαριστούμε για την υποστήριξή σας!

ΚΑΝΕ ΜΙΑ ΔΩΡΕΑ

Πινόβου - Τζένας NATURA2000 GR1240002&1240007

Καθεστώς προστασίας της περιοχής

    Η περιοχή αποτελεί “Ζώνη Ειδικής Προστασίας” (ΖΕΠ) και “Τόπο Κοινοτικής Σημασίας”(ΤΚΣ). Επίσης αποτελεί Καταφύγιο Άγριας Ζωής και Βιογενετικό Απόθεμα, καθώς και Σημαντική περιοχή για τα Πουλιά (GR038).   

    Το κυνήγι απαγορεύεται αυστηρά στην εν λόγω περιοχή καθώς και κάθε άλλη δραστηριότητα που είναι επιβλαβής για τα προστατευόμενα είδη, όπως το Αγριόγιδο, θα πρέπει να ρυθμίζεται αναλόγως.  

   

[Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ Α΄60) «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις»]  [Αριθμ. οικ. ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/50146/1786 – Ν.3118/2023(ΦΕΚ Β΄)]  

Συγκεκριμένα, το Αγριόγιδο των Βαλκανίων (Rupicapra rupicapra Balcanica) περιλαμβάνεται:

•Στα παραρτήματα II και IV «ΖΩΙΚΑ ΚΑΙ ΦΥΤΙΚΑ ΕΙΔΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΑΥΣΤΗΡΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ» της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 «για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας».

•Στο Παράρτημα ΙΙI της Σύμβασης της Βέρνης για την διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος στη Ευρώπη και στο Αναθεωρημένο Παράρτημα Ι αυτής {Resolution 6 (1998) of the Bern Convention listing the species requiring specific habitat conservation measures (year of revision 2011)}.

•Όσον αφορά το καθεστώς διατήρησης του κατατάσσεται στην κατηγορία «ΜΕΙΩΜΕΝΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ (Least Concern)» σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με τον κατάλογο ερυθρών δεδομένων απειλούμενων ειδών της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN) και στην κατηγορία «Σχεδόν Απειλούμενο (NT/Near Threatened)» σύμφωνα με το «Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων ζώων της Ελλάδας».

•Η Κατάσταση Διατήρησης στην Ελλάδα το 2019 αξιολογήθηκε ως Μη ευνοϊκή (Unfavourable – Bad, U2) {Conservation status (2013-2018) of species (Habitats Directive, Article 17) by EU Member State}.  Είναι είδος προστατευόμενο και το κυνήγι του απαγορεύεται (ΝΔ 86/69) σε όλη τη χώρα.

92
Εθελοντές
13
Ενεργές Δράσεις
171
Μέλη